Qadınlara varis çıxmaq (ayə:19)

Ulu Tanrımız bu mübarək ayələrdə iman əhlinin diqqətini qadınlar haqqında digər məsələlərə yönəldir. İslam dinindən öncə - cahiliyyət dövründə belə bir adət var idi: hər kəs dünyasını dəyişsəydi, onun ögey oğlundan əlavə, əmisi, dayısı və digər yaxın qohumlarından biri vəfat etmiş şəxsin həyat yoldaşını bəzi yollarla mənimsəyərdi. Məsələn, o, parçanı, yaxud hər hansı bir örtüyü həmin xanımın başına salaraq onu miras kimi özünə götürərdi və əgər qadının mal-sərvəti olsaydı, onu da mənimsəyərdi. Bundan əlavə, o, qadının yaşayışını elə çətinləşdirərdi ki, xanım ondan öz mehriyyəsini, yaxud malını tələb etmədən həmin kişidən azad olaraq ayrılmasını istəsin.

Mütəal Allah 19-cu ayədə bu işi qadağan edərək buyurur: «Ey iman gətirənlər! Qadınlara zorla varis çıxmaq sizə halal deyil. Açıq-aşkar pis bir iş görməyincə onlara əziyyət verməyin ki, bu yolla onlar məcbur olub verdiyiniz malları sizə geri qaytarsınlar! Onlarla gözəl (Allahın buyurduğu kimi) rəftar edin. Əgər onlara nifrət etsəniz (dözün). Ola bilsin ki, sizdə nifrət doğuran hər hansı bir şeydə Allah çoxlu xeyir nəzərdə tutmuş olsun.»

Mərhum Əli ibn İbrahim Qumi öz əsərində Əbu Caruddan, o da imam Baqirdən (ə) bu ayənin nazil olması haqqında rəvayət edir ki, o həzrət buyurub: «Cahiliyyət dövründən ayrılaraq yenicə islamı qəbul etmiş kimsələrin bəzisi öz adətlərinə davam edərək vəfat etmiş dostunun həyat yoldaşı (yaxud atası dünyasını dəyişdikdən sonra ögey anası) ilə nikah bağlayıb onlara varis çıxırdı. Onlar bu yolla sahib çıxdıqları qadınların mehriyyəsini ilk ərlərinin ödədiyini dəlil gətirərək vermirdilər. Həmçinin həmin qadınların mallarını mənimsəyərək onlardan uzaqlaşırdılar. Belə xanımlardan biri olan Kəbişə binti Müəmmər ibn Məbəd həzrət Peyğəmbərin yanına gələrək dedi: «Ey Allahın Rəsulu, mənim ərim Əbu Qeys ibn Əslət dünyasını dəyişdikdən sonra oğlu Möhsin atasına varis çıxaraq mənimlə ailə qurdu. O vaxtdan bəri, o, nə mənə baş çəkir, nə nəfəqəmi verir, nə də məni azad buraxır ki, öz qohumlarımın yanına qayıdım. Peyğəmbər (s.ə.a. s) buyurdu: irci`i ilə bəytiki. Fə in yuhdisullahu fi şə`niki şəy`ən ə`ləmtuki — Qayıt evinə, bu haqda Mütəal Allah ayə nazil etsə, sənə xəbər verərəm. Peyğəmbər bu sözü ona buyurduqdan sonra həmin (19-22-ci) ayələr nazil oldu: ey iman gətirənlər! Qadınlara zorla (dostluq və ya oğul olma bəhanəsilə) varis çıxmaq sizə halal deyil...» («Təfsiri-Qummi», adıkeçən ayənin təfsirində).